دیدنیهای تاریخی مشهد
مسافران مشهد می‌توانند از دیدنی‌ها متفاوت و جذاب مشهد و اطراف آن دیدن کنند. در این صفحه بهترین مکان‌های تاریخی مشهد به همراه آدرس و موقعیت آنها بر روی نقشه جمع آوری شده‌اند.
آرامگاه نادر شاه افشار در مشهد
آرامگاه نادر شاه افشار بعد از حرم امام رضا (ع) از مهمترین اماکن گردشگری و تاریخی در داخل شهر مشهد می‌باشد آرامگاه نادر شاه افشار به باغ نادری نیز مشهور است، در ضلع شمال غربی چهار راه شهدا قرار دارد. مقبره نادر شاه در میان باغی به وسعت ۱۴۴۰۰ متر‌مربع ساخته شده است. ساختمان مقبره نادر شاه افشار به شکل خیمه و چادر عشایری ساخته شده است. مقبره نادر شاه افشار همچنین دارای سکویی دوازده پله‌ای و محل گور و همچنین سکویی در کنار قبر است که مجسمه نادر شاه ...
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی
دانای بزرگ توس (طوس) حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال ۳۲۹ قمری (سال مرگ رودکی) در قریه باژ توس متولد شد. حکیم ابوالقاسم فردوسی از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود. بنای آرامگاه فردوسی در میان باغی، به فاصله بیست کیلومتری از شمال شهر مشهد به سمت شهر قوچان ساخته شده است.آرامگاه فردوسی بنایی است که در سال ۱۳۱۳ هجری خورشیدی همزمان با جشن هزاره فردوسی در توس، به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد ولی به دلیل رعایت نکردن نکات مهندسی و ایمنی این بنا نشست کرد و نابود شد و بعد از آن ساخت آرامگاه جدید با شیوه‌ی معماری هخامنشی و...
آرامگاه عطار نیشابوری
بنای آرامگاه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در جنوب شهر نیشابور یکی از جاذبه‌هایی است که دوستداران تاریخ، شعر و ادبیات به مشهد سفر می‌کنند، به سوی خود می‌کشد. بنا آرامگاه عطار نیشابوری در قرن نهم هجری در زمان سلسله تیموریان توسط امیر علی شیر نوایی به صورت بنایی ۸ ضلعی ساخته شده و بعدها با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده است. مقبره عطار نیشابوری در وسط این بنا واقع شده است. این شاعر و عارف گرانقدر قرن ششم هجری که در نیشابور عطاری داشته است به همین جهت...
آرامگاه کمال الملک
بنای آرامگاه نقاش پرآوازه معاصر ایران محمد غفاری که بیشتر به نام کمال الملک شناخته میشود نیز در باغی که آرامگاه عطار نیشابوری در آن واقع شده است، توسط معمار بنام استاد هوشنگ سیحون طراحی شده است. بنای بسیار زیبای آرامگاه کمال الملک با الهام گرفتن از سبک معماری زادگاه او کاشان طراحی شده است.
آرامگاه خیام نیشابوری
بنای آرامگاه حکیم خیام نیشابوری در باغی که در زمان حیات محل سکونت وی بوده و نیز امام‌زاده محروق نیز در آن واقع شده است، قرار دارد. آرامگاه خیام نیشابوری دانشمند، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان برجسته در باغی وسیع و زیبا در جنوب شرقی شهر نیشابور توسط استاد سیحون به زیبایی تمام طراحی شده است. طراحی ارتفاع و محل بنای آرامگاه خیام به گونه ایست که آرزوی خیام را همانطور که وی در بیتی از اشعار خود ذکر کرده، برآورده کرده و شکوفه‌های درختان زردآلو در بهار بر روی...
مدرسه پریزاد در شهر مقدس مشهد
مدرسه پریزاد مشهد، این مدرسه در نزدیکی مسجد گوهرشاد ساخته شده و دارای ۴ ایوان که سردر این ایوان‌ها آجرکاری شده است و همچنین غرفه‌ها و حجره‌هایی وجود دارد که بر سردر این غرفه‌ها نیز کاشیکاری‌های با نقش‌های اسلیمی وجود دارد و مدرسه پریزاد متعلق به ندیمه گوهرشاد است.
مدرسه دودر در مشهد
مدرسه دودر مشهد، دارای ۴ ایوان است وغرفه‌ها و حجره‌هایی دارد که در دو طبقه بنا شده و دارای یک گنبد فیروزه‌ای رنگ است. همچنین این بنا با کاشی‌های معرق و یکرنگ تزئین شده است. مدرسه دودر در کنار حرم مطهر و مقابل مدرسه پریزاد، در دوران حکومت شاهرخ تیموری و با تلاش غیاث الدین خواجه بهار ساخته شده است.
حصار کهن دژ تابران توس
حصار کهن دژ تابران توس در نزدیکی مشهد قرار دارد. در زمان گذشته دژ تابران توس دارای ۹ دروازه و ۱۰۶ برج بوده و امروزه تنها ۴ دروازه باقی مانده و قابل تشخیص است. دژ تابران توس حدود ۶ کیلومتر در اطراف شهر تابران قدیم (در محل توس فعلی) کشیده شده و در ۲۴ کیلومتری شهر مشهد قرار دارد.
بنای گنبد هارونیه
بنای گنبد هارونیه در شهر توس و در نزدیکی آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌باشد. گنبد هارونیه تنها بنای باقی مانده از توس قدیم می‌باشد و مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند و در سفرنامه‌ها از بنا هارونیه بعنوان مسجد توس و آرامگاه یا خانقاه غزالی نیز نام برده شده است. ارتفاع گنبد زیبای بنای هارونیه حدود بیست و پنج متر است. به نظر می‌رسد بنای هارونیه مدرسه‌ای متعلق به
مقبره الشعرا
مقبره الشعرا، این آرامگاه متعلق به شاعران خراسانی است این مکان به وسعت ۲۰۰۰ متر‌مربع است و استوانه‌ای مرمرین که اشعاری پیرامون آن نوشته شده بنای نمادین آن است. مقبره الشعرا در ضلع شرقی بلوار پردیس توس و مشرف به میدان ورودی آرامگاه فردوسی واقع شده است.
بقایای مسجد جامع تابران
بقایای مسجد جامع تابران، در ۱۵۰ متری جنوب غربی هارونیه در پی کاوش‌های باستان شناسان قدیمی‌ترین مسجد خراسان و همچنین یکی از منحصربفرد ترین مساجد اولیه ایران کشف شد. باستان شناسان به این باور رسیده‌اند که این مسجد احتمالا در اواسط سده پنجم هجری ساخته شده و همچنین شامل شبستان قبله (جنوبی)،صحن و شبستان شمالی بوده و البته بقایای به جا مانده از مسجد جامع تابران نیز بیانگر این است که طول مسجد۹۴ متر و عرض ۵۳متر به سبک شبستانی ستون...
مصلای پایین خیابان در شهر مشهد
مصلای پایین خیابان مشهد، در قسمت شرقی شهر مشهد و در واقع یک کیلومتری ضلع شرقی پایین خیابان و در حاشیۀ بلوار مصلی قرار دارد. مصلی پایین خیابان مربوط به دوره صفویه و در زمان شاه سلیمان ساخته شده است. بنای مصلای پایین خیابان دارای یک ایوان بلند و رو به قبله و دو رواق در طرفین و یک گنبد آجری است و تزئینات بنا نیز کاشیکاری‌های معرق و مقرنس گچی است.
باغ خونی در شهر مقدس مشهد
باغ خونی مشهد وسعتی در حدود ۶.۵ هکتار داشته و دارای یک چشمه است و به همین دلیل به باغ چشمه نیز شهرت دارد. مجموعه باغ خونی مشهد مربوط به اوایل دوران قاجاریه است و در گذشته دارای سه عمارت بوده که دو تا از عمارت‌ها تخریب شده است. باغ خونی مشهد امروزه در ضلع شمال شرقی میدان بسیج (در محدوده خیابان عنصری) قرار دارد و با وجود ثبت در آثار ملی متاسفانه بازدید از آن برای عموم آزاد نیست. باغ خونی در گذشته در اختیار روس‌ها بوده و به عنوان کنسولگری مورد استفاده بوده است.
روستای تاریخی پاژ و قلعه کهنه پاژ
شاید کمتر کسی بداند حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر حماسی سرای کشورمان در روستایی به نام پاژ چشم به جهان گشود. روستای تاریخی پاژ در۱۵ کیلومتری شمال شهر مشهد و در تقاطع جاده کارده به کلات نادری قرار دارد. در ۷۰۰ متری شمال غرب روستا دو تپه دیده میشود که اهالی روستا آن را قلعه کهنه پاژ می‌نامند. از آن منطقه سفال‌های رنگارنگ و لعابدار و آثار و بقایای پاژ قدیم کشف شده و نشان از تداوم مدنیت پاژ در سده‌های اولیه بعد از ظهور اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
مدرسه نواب (صالحیه نواب)
ساخت مدرسه نواب (صالحیه نواب) مشهد بر میگردد به دوران صفوی و به خاطر اینکه ساخت بنای مدرسه نواب به همت ابوصالح رضوی انجام گرفته است، مدرسه نواب به نام صالحیه نواب نیز شناخته میشود. مدرسه نواب هم اکنون در خیابان شیرازی مشهد واقع شده است. بنای صالحیه نواب مشهد در سه طبقه و با ۷۵ حجره یا اتاق ساخته شده است و امروزه نیز به عنوان یکی از مدارس علمیه‌ی تخصصی حوزه علمیه خراسان فعال است.
مدرسه میرزا جعفر
مدرسه میرزا جعفر مشهد به همت میرزا جعفر سروقدی از بازرگانان معروف خراسان در دوران صفوی در مشهد بنا شده است. مدرسه میرزا جعفر در ضلع شمالی صحن انقلاب حرم امام رضا (ع) قرار گرفته و دارای کتابخانه زیبا، تاریخی و هنری است و بنای مدرسه میرزا جعفر مشهد با مقرنس، کاشیکاری معرق و کتیبه‌های بسيار کم‌نظير تزئین شده است. ايوان نفيس و کتابخانه آن همچنان به صورت اوليه باقی مانده است و هيچ آسيبي به آن نرسيده است. مدرسه میرا جعفر به گفته آیت الله خامنه‌ای مرکز معنوی حوزه علميه مشهد است. مدرسه میرزا جعفر مشهد در حال حاضر جزء دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد.
رباط طرق در اطراف شهر مشهد
رباط طرق در ۵ کیلومتری جاده مشهد – نیشابور قرار گرفته است و دارای دو کاروانسرا که متعلق به دوران‌های صفویه و قاجاریه است، می‌باشد. البته باستانشناسان بقایای یک حمام تاریخی را در غرب رباط طرق مشهد در اطراف این کاروانسرا کشف کردند و کشف این حمام در مجاورت رباط طرق که آخرین اقامتگاه قبل از شهر مشهد است، نشان می‌دهد زائران حرم امام رضا (ع)، قبل از ورود به این شهر، ضمن استحمام، غسل زیارت نموده و برای پابوسی آن حضرت آماده می‌شدند.
حمام مهدی قلی بیک (حمام شاه)
حمام مهدی قلی بیک یا حمام شاه مشهد، از سال هشتاد و پنج به موزه مردم شناسی تبدیل شده است و وقف آستان قدس رضوی می‌باشد. حمام شاه متعلق به دوران صفوی می‌باشد و در راسته‌ی بازار بزرگ و نزدیک به مسجد شاه یا هفتاد و دو تن است. حمام مهدی قلی بیک مشهد دارای مجموعه‌‌ای از فضاهای متعدد مانند سربینه، هشتی، گرمخانه، آتشخانه و چاله حوض یا محل آبتنی بوده و بزرگترین و زیباترین بخش آن بخش بینه حمام با هشت ستون و تزئینات نقاشی‌های زیبا است.
میل اخنگان (برج اخنگان)
معماری میل اخنگان یا برج اخنگان مشهد، آن را متعلق به دوره تیموری و قرن نهم هجری نشان می‌دهد برج اخنگان در۲۲ کیلومتری شمال شهر مشهد و در روستای اخنگان است. برج اخنگان بنای آجری دارد و ارتفاع آن ۱۷ متر می‌باشد میل اخنگان بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با هشت نیم ستون الحاقی تزئین شده است. بر راس بنای میل اخنگان گنبدی از نوع مخروطی قرار گرفته که با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در نوارهای افقی تزئین شده است.
سنگ نگاره (شتر‌سنگ)
سنگ نگاره (شتر‌سنگ) در کنار جاده مشهد به شاندیز و نزدیک به روستای درخت بید قرار گرفته است. سنگ‌های بزرگی به نام شتر‌سنگ وجود دارد که بر روی این سنگ‌ها تصاویری از بز کوهی، گاو میش، شیر و انسان‌های شکارچی دیده میشود و قدمت این سنگ‌ها به دوران نو سنگی بر میگردد.
کتیبه‌خان تاشی
در سطح صخره‌ای در کنار راه مشهد به سمت کلات و در دره کلارده سنگ نوشته‌ای به طول یک متر که ده سطر با خط ثلث بر روی آن نوشته شده دیده میشود این سنگ نوشته کتیبه‌خان تاشی نامیده میشود. در زبان ترکی، به سنگ خان گفته میشود. سنگ نگاره کتیبه‌خان تاشی مربوط به دوره‌ی صفوی بوده و متن آن درباره شیبک خان ازبک و عقب نشینی آن به مرو است.
چهار طاقی چلاقد (بقعه چلاقی)
چهار طاقی چلاقد (بقعه چلاقی) در فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد و در یک کیلومتری روستای چلاقی قرار گرفته است. بنای بقعه چلاقی که متعلق به دوره تیموری یا سلجوقیان است دارای زیر بنایی تقریبی ۸۶ متر‌مربع و به شکل ۴ ضلعی است و شالوده‌ای از سنگ و دیوار‌های آجری شکل و دارای گنبدی مدور و دو پوسته است. چهار طاقی چلاقد در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه ملک در مشهد مقدس
خانه ملک مشهد در ضلع شرقی خیابان امام و روبروی اداره دارائی شهر مشهد واقع شده است. خانه ملک مشهد که توسط میراث فرهنگی ترمیم و بازسازی شده است و امروزه بعنوان مرکز هنرهای سنتی فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی فعال است. قدمت خانه ملک برمیگردد به اواخر دوره‌ی قاجاریه، بنای خانه ملک مشهد در گذشته وسیع‌تر بوده اما امروز تنها بخش بیرونی آن که شامل دو طبقه است باقی مانده است. طبقه بالای خانه ملک دارای سقفی مشبک و منبت کاری شده چوبی و دارای شومینه گچبری شده می‌باشد. همچنین تنها حمام خصوصی آن دوران در شهر در خانه ملک مشهد بوده است. این خانه که یکی از چندین وقفیات مرحوم حاج حسین ملک است در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست انتخاب شده است.
حوضخانه هزار‌دستان در شهر مشهد
حوضخانه هزار‌دستان مشهد، در واقع موزه‌ای است که به صورت زنده آثار هنری را به نمایش می‌گذارد و همچنین با غذا و نوشیدنی‌های سنتی از مردم پذیرای میکند. حوضخانه هزار‌دستان در راستای بازار جنت مشهد واقع شده و در ساخت آن از طراحی و معماری حوضخانه‌های قدیم الهام گرفته است.
بند طرق
بنای اولیه بند طرق مشهد، متعلق به دوران تیموری است سد طرق از نوع بتنی با دو قوس متقارن و دارای ۲۲ بلوک به عرض ۱۴ متر است و بند طرق در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و بر روی رودخانه طرق ساخته شده است.
بند گلستان
بند گلستان مشهد، در دوران تیموری ساخته شده است. بند گلستان در ۱۲ کیلومتری غرب مشهد و در حدود ۴کیلومتری طرقبه واقع شده است. در فضای اطراف سد گلستان رستوران و قهوه خانه وجود دارد و همچنین می‌توان در دریاچه سد قایقرانی کرد.
بند فریمان
بنای اولیه بند فریمان، برمیگردد به دوران تیموری بعدها بند فریمان در دوران پهلوی بازسازی شد. بند فریمان در ۱۰ کیلومتری جنوب فریمان واقع است و بواسطه سد فریمان منطقه اطراف آن دارای آب و هوای خنک و دلپذیر است.
رباط شرف
رباط شرف، کاروانسرایی است که در حاشیه جاده قدیم نیشابور سرخس (جاده ابریشم) و ۶ کیلومتری جاده سرخس مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار گرفته است. شکل رباط شرف از دور مانند دژی بزرگ است و از داخل شبیه یک کاخ جلوه میکند و یکی از شاهکارهای هنری ایران است. کاروانسرای رباط شرف دارای دو صحن است که هر صحن نیز چهار ایوان دارد. رباط شرف دارای چند مسجد و محراب است که با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شده و در وسط کاروانسرا نیز حوض بزرگی وجود دارد. در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزها مکانی برای اسکان مسافران وجود دارد. کتیبه‌ها عمدتاً باقی‌مانده از دوران سلجوقی است.
مسافران مشهد می‌توانند از دیدنی‌ها متفاوت و جذاب مشهد و اطراف آن دیدن کنند. در این صفحه بهترین مکان‌های تاریخی مشهد به همراه آدرس و موقعیت آنها بر روی نقشه جمع آوری شده‌اند.
آرامگاه نادر شاه افشار در مشهد
آرامگاه نادر شاه افشار بعد از حرم امام رضا (ع) از مهمترین اماکن گردشگری و تاریخی در داخل شهر مشهد می‌باشد آرامگاه نادر شاه افشار به باغ نادری نیز مشهور است، در ضلع شمال غربی چهار راه شهدا قرار دارد. مقبره نادر شاه در میان باغی به وسعت ۱۴۴۰۰ متر‌مربع ساخته شده است. ساختمان مقبره نادر شاه افشار به شکل خیمه و چادر عشایری ساخته شده است. مقبره نادر شاه افشار همچنین دارای سکویی دوازده پله‌ای و محل گور و همچنین سکویی در کنار قبر است که مجسمه نادر شاه ...
آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی
دانای بزرگ توس (طوس) حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال ۳۲۹ قمری (سال مرگ رودکی) در قریه باژ توس متولد شد. حکیم ابوالقاسم فردوسی از نجیب زادگان توس و از طبقه دهقانان بود. بنای آرامگاه فردوسی در میان باغی، به فاصله بیست کیلومتری از شمال شهر مشهد به سمت شهر قوچان ساخته شده است.آرامگاه فردوسی بنایی است که در سال ۱۳۱۳ هجری خورشیدی همزمان با جشن هزاره فردوسی در توس، به یاد ابوالقاسم فردوسی افتتاح شد ولی به دلیل رعایت نکردن نکات مهندسی و ایمنی این بنا نشست کرد و نابود شد و بعد از آن ساخت آرامگاه جدید با شیوه‌ی معماری هخامنشی و...
آرامگاه عطار نیشابوری
بنای آرامگاه شیخ فریدالدین عطار نیشابوری در جنوب شهر نیشابور یکی از جاذبه‌هایی است که دوستداران تاریخ، شعر و ادبیات به مشهد سفر می‌کنند، به سوی خود می‌کشد. بنا آرامگاه عطار نیشابوری در قرن نهم هجری در زمان سلسله تیموریان توسط امیر علی شیر نوایی به صورت بنایی ۸ ضلعی ساخته شده و بعدها با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزیین شده است. مقبره عطار نیشابوری در وسط این بنا واقع شده است. این شاعر و عارف گرانقدر قرن ششم هجری که در نیشابور عطاری داشته است به همین جهت...
آرامگاه کمال الملک
بنای آرامگاه نقاش پرآوازه معاصر ایران محمد غفاری که بیشتر به نام کمال الملک شناخته میشود نیز در باغی که آرامگاه عطار نیشابوری در آن واقع شده است، توسط معمار بنام استاد هوشنگ سیحون طراحی شده است. بنای بسیار زیبای آرامگاه کمال الملک با الهام گرفتن از سبک معماری زادگاه او کاشان طراحی شده است.
آرامگاه خیام نیشابوری
بنای آرامگاه حکیم خیام نیشابوری در باغی که در زمان حیات محل سکونت وی بوده و نیز امام‌زاده محروق نیز در آن واقع شده است، قرار دارد. آرامگاه خیام نیشابوری دانشمند، ستاره‌شناس و ریاضی‌دان برجسته در باغی وسیع و زیبا در جنوب شرقی شهر نیشابور توسط استاد سیحون به زیبایی تمام طراحی شده است. طراحی ارتفاع و محل بنای آرامگاه خیام به گونه ایست که آرزوی خیام را همانطور که وی در بیتی از اشعار خود ذکر کرده، برآورده کرده و شکوفه‌های درختان زردآلو در بهار بر روی...
مدرسه پریزاد در شهر مقدس مشهد
مدرسه پریزاد مشهد، این مدرسه در نزدیکی مسجد گوهرشاد ساخته شده و دارای ۴ ایوان که سردر این ایوان‌ها آجرکاری شده است و همچنین غرفه‌ها و حجره‌هایی وجود دارد که بر سردر این غرفه‌ها نیز کاشیکاری‌های با نقش‌های اسلیمی وجود دارد و مدرسه پریزاد متعلق به ندیمه گوهرشاد است.
مدرسه دودر در مشهد
مدرسه دودر مشهد، دارای ۴ ایوان است وغرفه‌ها و حجره‌هایی دارد که در دو طبقه بنا شده و دارای یک گنبد فیروزه‌ای رنگ است. همچنین این بنا با کاشی‌های معرق و یکرنگ تزئین شده است. مدرسه دودر در کنار حرم مطهر و مقابل مدرسه پریزاد، در دوران حکومت شاهرخ تیموری و با تلاش غیاث الدین خواجه بهار ساخته شده است.
حصار کهن دژ تابران توس
حصار کهن دژ تابران توس در نزدیکی مشهد قرار دارد. در زمان گذشته دژ تابران توس دارای ۹ دروازه و ۱۰۶ برج بوده و امروزه تنها ۴ دروازه باقی مانده و قابل تشخیص است. دژ تابران توس حدود ۶ کیلومتر در اطراف شهر تابران قدیم (در محل توس فعلی) کشیده شده و در ۲۴ کیلومتری شهر مشهد قرار دارد.
بنای گنبد هارونیه
بنای گنبد هارونیه در شهر توس و در نزدیکی آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می‌باشد. گنبد هارونیه تنها بنای باقی مانده از توس قدیم می‌باشد و مردم این بنا را زندان هارونیه می نامند و در سفرنامه‌ها از بنا هارونیه بعنوان مسجد توس و آرامگاه یا خانقاه غزالی نیز نام برده شده است. ارتفاع گنبد زیبای بنای هارونیه حدود بیست و پنج متر است. به نظر می‌رسد بنای هارونیه مدرسه‌ای متعلق به
مقبره الشعرا
مقبره الشعرا، این آرامگاه متعلق به شاعران خراسانی است این مکان به وسعت ۲۰۰۰ متر‌مربع است و استوانه‌ای مرمرین که اشعاری پیرامون آن نوشته شده بنای نمادین آن است. مقبره الشعرا در ضلع شرقی بلوار پردیس توس و مشرف به میدان ورودی آرامگاه فردوسی واقع شده است.
بقایای مسجد جامع تابران
بقایای مسجد جامع تابران، در ۱۵۰ متری جنوب غربی هارونیه در پی کاوش‌های باستان شناسان قدیمی‌ترین مسجد خراسان و همچنین یکی از منحصربفرد ترین مساجد اولیه ایران کشف شد. باستان شناسان به این باور رسیده‌اند که این مسجد احتمالا در اواسط سده پنجم هجری ساخته شده و همچنین شامل شبستان قبله (جنوبی)،صحن و شبستان شمالی بوده و البته بقایای به جا مانده از مسجد جامع تابران نیز بیانگر این است که طول مسجد۹۴ متر و عرض ۵۳متر به سبک شبستانی ستون...
مصلای پایین خیابان در شهر مشهد
مصلای پایین خیابان مشهد، در قسمت شرقی شهر مشهد و در واقع یک کیلومتری ضلع شرقی پایین خیابان و در حاشیۀ بلوار مصلی قرار دارد. مصلی پایین خیابان مربوط به دوره صفویه و در زمان شاه سلیمان ساخته شده است. بنای مصلای پایین خیابان دارای یک ایوان بلند و رو به قبله و دو رواق در طرفین و یک گنبد آجری است و تزئینات بنا نیز کاشیکاری‌های معرق و مقرنس گچی است.
باغ خونی در شهر مقدس مشهد
باغ خونی مشهد وسعتی در حدود ۶.۵ هکتار داشته و دارای یک چشمه است و به همین دلیل به باغ چشمه نیز شهرت دارد. مجموعه باغ خونی مشهد مربوط به اوایل دوران قاجاریه است و در گذشته دارای سه عمارت بوده که دو تا از عمارت‌ها تخریب شده است. باغ خونی مشهد امروزه در ضلع شمال شرقی میدان بسیج (در محدوده خیابان عنصری) قرار دارد و با وجود ثبت در آثار ملی متاسفانه بازدید از آن برای عموم آزاد نیست. باغ خونی در گذشته در اختیار روس‌ها بوده و به عنوان کنسولگری مورد استفاده بوده است.
روستای تاریخی پاژ و قلعه کهنه پاژ
شاید کمتر کسی بداند حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر حماسی سرای کشورمان در روستایی به نام پاژ چشم به جهان گشود. روستای تاریخی پاژ در۱۵ کیلومتری شمال شهر مشهد و در تقاطع جاده کارده به کلات نادری قرار دارد. در ۷۰۰ متری شمال غرب روستا دو تپه دیده میشود که اهالی روستا آن را قلعه کهنه پاژ می‌نامند. از آن منطقه سفال‌های رنگارنگ و لعابدار و آثار و بقایای پاژ قدیم کشف شده و نشان از تداوم مدنیت پاژ در سده‌های اولیه بعد از ظهور اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
مدرسه نواب (صالحیه نواب)
ساخت مدرسه نواب (صالحیه نواب) مشهد بر میگردد به دوران صفوی و به خاطر اینکه ساخت بنای مدرسه نواب به همت ابوصالح رضوی انجام گرفته است، مدرسه نواب به نام صالحیه نواب نیز شناخته میشود. مدرسه نواب هم اکنون در خیابان شیرازی مشهد واقع شده است. بنای صالحیه نواب مشهد در سه طبقه و با ۷۵ حجره یا اتاق ساخته شده است و امروزه نیز به عنوان یکی از مدارس علمیه‌ی تخصصی حوزه علمیه خراسان فعال است.
مدرسه میرزا جعفر
مدرسه میرزا جعفر مشهد به همت میرزا جعفر سروقدی از بازرگانان معروف خراسان در دوران صفوی در مشهد بنا شده است. مدرسه میرزا جعفر در ضلع شمالی صحن انقلاب حرم امام رضا (ع) قرار گرفته و دارای کتابخانه زیبا، تاریخی و هنری است و بنای مدرسه میرزا جعفر مشهد با مقرنس، کاشیکاری معرق و کتیبه‌های بسيار کم‌نظير تزئین شده است. ايوان نفيس و کتابخانه آن همچنان به صورت اوليه باقی مانده است و هيچ آسيبي به آن نرسيده است. مدرسه میرا جعفر به گفته آیت الله خامنه‌ای مرکز معنوی حوزه علميه مشهد است. مدرسه میرزا جعفر مشهد در حال حاضر جزء دانشگاه علوم اسلامی رضوی می‌باشد.
رباط طرق در اطراف شهر مشهد
رباط طرق در ۵ کیلومتری جاده مشهد – نیشابور قرار گرفته است و دارای دو کاروانسرا که متعلق به دوران‌های صفویه و قاجاریه است، می‌باشد. البته باستانشناسان بقایای یک حمام تاریخی را در غرب رباط طرق مشهد در اطراف این کاروانسرا کشف کردند و کشف این حمام در مجاورت رباط طرق که آخرین اقامتگاه قبل از شهر مشهد است، نشان می‌دهد زائران حرم امام رضا (ع)، قبل از ورود به این شهر، ضمن استحمام، غسل زیارت نموده و برای پابوسی آن حضرت آماده می‌شدند.
حمام مهدی قلی بیک (حمام شاه)
حمام مهدی قلی بیک یا حمام شاه مشهد، از سال هشتاد و پنج به موزه مردم شناسی تبدیل شده است و وقف آستان قدس رضوی می‌باشد. حمام شاه متعلق به دوران صفوی می‌باشد و در راسته‌ی بازار بزرگ و نزدیک به مسجد شاه یا هفتاد و دو تن است. حمام مهدی قلی بیک مشهد دارای مجموعه‌‌ای از فضاهای متعدد مانند سربینه، هشتی، گرمخانه، آتشخانه و چاله حوض یا محل آبتنی بوده و بزرگترین و زیباترین بخش آن بخش بینه حمام با هشت ستون و تزئینات نقاشی‌های زیبا است.
میل اخنگان (برج اخنگان)
معماری میل اخنگان یا برج اخنگان مشهد، آن را متعلق به دوره تیموری و قرن نهم هجری نشان می‌دهد برج اخنگان در۲۲ کیلومتری شمال شهر مشهد و در روستای اخنگان است. برج اخنگان بنای آجری دارد و ارتفاع آن ۱۷ متر می‌باشد میل اخنگان بر روی سکوی مدوری با هشت نیم ضلعی قرار گرفته است و نمای خارجی آن علاوه بر دارا بودن شکل مدور با هشت نیم ستون الحاقی تزئین شده است. بر راس بنای میل اخنگان گنبدی از نوع مخروطی قرار گرفته که با کاشی‌های لاجوردی و فیروزه‌ای در نوارهای افقی تزئین شده است.
سنگ نگاره (شتر‌سنگ)
سنگ نگاره (شتر‌سنگ) در کنار جاده مشهد به شاندیز و نزدیک به روستای درخت بید قرار گرفته است. سنگ‌های بزرگی به نام شتر‌سنگ وجود دارد که بر روی این سنگ‌ها تصاویری از بز کوهی، گاو میش، شیر و انسان‌های شکارچی دیده میشود و قدمت این سنگ‌ها به دوران نو سنگی بر میگردد.
کتیبه‌خان تاشی
در سطح صخره‌ای در کنار راه مشهد به سمت کلات و در دره کلارده سنگ نوشته‌ای به طول یک متر که ده سطر با خط ثلث بر روی آن نوشته شده دیده میشود این سنگ نوشته کتیبه‌خان تاشی نامیده میشود. در زبان ترکی، به سنگ خان گفته میشود. سنگ نگاره کتیبه‌خان تاشی مربوط به دوره‌ی صفوی بوده و متن آن درباره شیبک خان ازبک و عقب نشینی آن به مرو است.
چهار طاقی چلاقد (بقعه چلاقی)
چهار طاقی چلاقد (بقعه چلاقی) در فاصله ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر مشهد و در یک کیلومتری روستای چلاقی قرار گرفته است. بنای بقعه چلاقی که متعلق به دوره تیموری یا سلجوقیان است دارای زیر بنایی تقریبی ۸۶ متر‌مربع و به شکل ۴ ضلعی است و شالوده‌ای از سنگ و دیوار‌های آجری شکل و دارای گنبدی مدور و دو پوسته است. چهار طاقی چلاقد در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
خانه ملک در مشهد مقدس
خانه ملک مشهد در ضلع شرقی خیابان امام و روبروی اداره دارائی شهر مشهد واقع شده است. خانه ملک مشهد که توسط میراث فرهنگی ترمیم و بازسازی شده است و امروزه بعنوان مرکز هنرهای سنتی فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی فعال است. قدمت خانه ملک برمیگردد به اواخر دوره‌ی قاجاریه، بنای خانه ملک مشهد در گذشته وسیع‌تر بوده اما امروز تنها بخش بیرونی آن که شامل دو طبقه است باقی مانده است. طبقه بالای خانه ملک دارای سقفی مشبک و منبت کاری شده چوبی و دارای شومینه گچبری شده می‌باشد. همچنین تنها حمام خصوصی آن دوران در شهر در خانه ملک مشهد بوده است. این خانه که یکی از چندین وقفیات مرحوم حاج حسین ملک است در سال ۱۳۸۵ به عنوان خانه توریست انتخاب شده است.
حوضخانه هزار‌دستان در شهر مشهد
حوضخانه هزار‌دستان مشهد، در واقع موزه‌ای است که به صورت زنده آثار هنری را به نمایش می‌گذارد و همچنین با غذا و نوشیدنی‌های سنتی از مردم پذیرای میکند. حوضخانه هزار‌دستان در راستای بازار جنت مشهد واقع شده و در ساخت آن از طراحی و معماری حوضخانه‌های قدیم الهام گرفته است.
بند طرق
بنای اولیه بند طرق مشهد، متعلق به دوران تیموری است سد طرق از نوع بتنی با دو قوس متقارن و دارای ۲۲ بلوک به عرض ۱۴ متر است و بند طرق در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و بر روی رودخانه طرق ساخته شده است.
بند گلستان
بند گلستان مشهد، در دوران تیموری ساخته شده است. بند گلستان در ۱۲ کیلومتری غرب مشهد و در حدود ۴کیلومتری طرقبه واقع شده است. در فضای اطراف سد گلستان رستوران و قهوه خانه وجود دارد و همچنین می‌توان در دریاچه سد قایقرانی کرد.
بند فریمان
بنای اولیه بند فریمان، برمیگردد به دوران تیموری بعدها بند فریمان در دوران پهلوی بازسازی شد. بند فریمان در ۱۰ کیلومتری جنوب فریمان واقع است و بواسطه سد فریمان منطقه اطراف آن دارای آب و هوای خنک و دلپذیر است.
رباط شرف
رباط شرف، کاروانسرایی است که در حاشیه جاده قدیم نیشابور سرخس (جاده ابریشم) و ۶ کیلومتری جاده سرخس مشهد بعد از تپه‌های کم ارتفاع روستای شورلق قرار گرفته است. شکل رباط شرف از دور مانند دژی بزرگ است و از داخل شبیه یک کاخ جلوه میکند و یکی از شاهکارهای هنری ایران است. کاروانسرای رباط شرف دارای دو صحن است که هر صحن نیز چهار ایوان دارد. رباط شرف دارای چند مسجد و محراب است که با کتیبه‌های گلی و گچی تزئین شده و در وسط کاروانسرا نیز حوض بزرگی وجود دارد. در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسب‌ها و در اطراف دهلیزها مکانی برای اسکان مسافران وجود دارد. کتیبه‌ها عمدتاً باقی‌مانده از دوران سلجوقی است.
دیدگاه‌ها
به نظر می رسد متاسفانه جاذبه گردشگری و مذهبی آرامگاه خواجه ربیع واقع در انتهای خیابان خواجه ربیع و نیز مزار شهید عالیقدر حاج شیخ احمد کافی(از روحانیون مبارز مشهدی در قبل از انقلاب)را که در این آرامگاه قرار دارد را فراموش نموده اید.باتشکر